A necesaria actualización do PXOM de Lugo

Lugo, novembro 2024

A xestión do urbanismo é, sen dúbida, unha das ferramentas esenciais para a mellora da calidadede vida dos cidadáns. Incluso o é para evitar riscos vitais e grandes danos aos bens públicos eprivados, como ven quedando de manifesto cada certo tempo en ámbitos do territorio español,como é o caso de Valencia. En Lugo, o Plan Xeral de Ordenación Municipal (PXOM) en vigor é do2011 e aínda recentemente foi aprobado un pequeno, pero relevante, porcentaxe(aproximadamente o 5%) de dito plan, pendente durante 13 anos. É un plan xeral que, lonxe deresolver os problemas do municipio da muralla romana mellor conservada do mundo, só fixoconsolidar os que se arrastran dende finais da ditadura franquista. Serviu, si, eficazmente paraestimular a especulación inmobiliaria, só freada polas sucesivas crises económicas neste século.

O planeamento de Lugo foi deseñado dende unha óptica ideolóxica claramente favorecedorado crecemento urbanístico, baseado en criterios moi centrados nos intereses das empresas dosector da construción. A previsión de poboación no ano horizonte do PXOM é de 200.000habitantes, algo explicable unicamente dende o desexo de favorecer unha expansión daconstrución que non se corresponde en absoluto coa realidade dos 100.000 habitantesalcanzados recentemente. E se case ningún dos problemas urbanísticos que ten o concello deLugo atopou resposta adecuada neste PXOM, hai un especialmente grave, que é o déficit devivenda social, que fai pouco menos que imposible cumprir o dereito constitucional dos españoisa ter unha vivenda digna. 

O grupo Debate Lugo, por medio deste seu blog, pretende abrir undebate social, o máis amplo posible, co fin de introducir os cambios necesarios no planeamento urbanístico para facilitar a creación de vivenda de promoción pública de carácter social, á vez que o desenvolvemento dos solos actualmente previstos para tal fin.A revisión dun PXOM é sempre un proceso longo e sumamente complexo, máis aínda enterritorios como é o de Galicia definido polo minifundismo. Hai que ter en conta que o PXOM deLugo deberá adaptarse á lexislación nacional (está en tramitación a nova Ley del Suelo) e aautonómica (a aprobación definitiva do plan foi posterior á da Lei do Solo de Galicia); así poisparece aconsellable abordar modificacións puntuais no planeamento lucense tamén dende estepunto de vista. 

Neste sentido cabe indicar que os habituais erros detectados en tan relevantedocumento, que nalgúns casos dificultan a interpretación do Plan (esta opinión estáfundamentada en numerosas queixas de cidadáns e profesionais), impiden, ás veces, ooutorgamento das licenzas provocando un estancamento na tramitación destes permisos.Noutros casos obstaculizan o desenvolvemento e a xestión. Nestas circunstancias podería seraconsellable acudir ás modificacións puntuais. E nesta liña, cremos que os cambios deberánsupoñer, unha vez escoitada á sociedade lucense, a creación, pola vía do planeamento, dascondicións adecuadas para facilitar a construción de vivenda social. É obvio que os queimpulsamos este blog demandamos das administracións local e autonómica o desenvolvementodos solos nos que está prevista a edificación de vivendas sociais, tan demandadas en Lugo.Nesta proposta de reflexión que facemos á sociedade lucense, queremos resaltar tamén unapunte con respecto á ubicación das vivendas sociais, déselle este ou outro nome a este tipo devivendas. A experiencia adquirida ao longo dos anos aconsella que os edificios dedicados a estefin non estean agrupados en urbanizacións dedicadas case en exclusiva a tal uso, como é o casodo entorno de Lamas de Prado. Defendemos a ubicación dos bloques de vivendas sociais enurbanizacións sen este único carácter e tamén cremos conveniente explorar a posibilidade deofertar pisos de carácter social en bloques de edificios sin esta condición exclusiva.

Novas opcións

Dende este foro queremos lanzar, como proposta para o debate social, a posibilidade dereformar o planeamento tamén para facilitar a implantación de novos usos habitacionais, quepoden favorecer o acceso dos mozos a súa primeira vivenda e, deste xeito, facilitar a súaindependencia. A oferta comercial e ampla, en canto a novos modelos habitacionais a partir deprefabricados e casas sobre rodas, e pode valer a pena explorar os opcións que se poden abrirpola vía da modificación puntual do PXOM ou de novas interpretacións dalgúns das súas actuais disposicións.